ඉබ්බ්‍රාහීම් ආගම්
“ඉබ්බ්‍රාහීම් ආගම්“ යැයි කියූ පමණින් කාගෙත් සිතට නැඟෙන්නේ ඉබ්බ්‍රාහීම් (අලෛ) තුමාගේ පරම්පරාවෙන් පැවත එන යුදෙව්, කිතුණු හා ඉස්ලාම් දහමයි. නමුත් ඉබ්බ්‍රාහීම් ආගම් ලෙස ලොව ආගම් 08 ක් පිලිබදව කථා කරයි. ඉහතින් සදහන් ප්‍රධාන ආගම් 03 ට අමතරව වෙනත් ඇදහිලි හා විශ්වාසයන් කිහිපයක් ද ඉබ්බ්‍රාහීම් ආගම් ලෙස නිර්මාණය වී ඇත. නමුත් එම පිරිස් ලොව තුල සුළුතරයක් වූ නිසාත්, එම දහම සමාජයට නූතනයක් වූ නිසාත් ඒ පිලිබදව බහුතර සමාජයට අවබෝධයක් නැත. එවැනි ආගම් පිලිබදව මෙහි කෙටි හැදින්වීමක් කරන්නේ නම්,
01 - බහායි ඇදහිල්ල
ʻඅබ්දුල්-බහා (1844-1921), බහාඋල්ලාගේ වැඩිමහල් පුත්‍රයා සහ බහායි ඇදහිල්ලේ නායකයා වේ. 19 වන සියවසේ අගභාගයේදී ෂියා ඉස්ලාම් ආගමෙන් වර්ධනය වූ බහායි ඇදහිල්ල, විවිධ ක්ෂේත්‍රවල විද්වත් මූලාශ්‍ර විසින් ආබ්‍රහමික් ලෙස ලැයිස්තුගත කර ඇති ලෝක ආගමකි. ඒකදේවවාදී, එය ආදම් , මෝසෙස්, ක්‍රිෂ්ණා ගෞතම බුද්ධ , ජේසුස් , මුහම්මද් සහ අවසානයේ බහාඋල්ලාගේ ප්‍රකාශ ඇතුළු දෙවියන්ගේ ප්‍රකාශ ගණනාවක එකතුවක් ලෙස ආබ්‍රහම් හඳුනා ගනී.
02 - ඩ්රූස් ඇදහිල්ල
“ඩ්රූස්“ විශ්වාසය නොහොත් ඩ්රූස්ඉසම් යනු හම්සා ඉබුනු අලි ඉබුනු අහමඩ් සහ අල් හකීම් බින් අම්රල්ලාහ් වැනි උසස් ඉස්ලාමීය පුද්ගලයින්ගේ සහ ප්ලේටෝ සහ ඇරිස්ටෝටල් වැනි ග්‍රීක දාර්ශනිකයන්ගේ ඉගැන්වීම් මත පදනම් වූ ඒකදේවවාදී ආගමකි. ඩ්රූස් ඇදහිල්ල ඉස්ලාමයේ ඉස්මයිල්වාදයේ අංග ඇතුළත් කරයි , ඥානවාදය, නියෝප්ලේටෝනිස්වාදය , පයිතගරස්වාදය , ක්‍රිස්තියානි ධර්මය , හින්දු ආගම සහ වෙනත් දර්ශන සහ විශ්වාසයන්, ආගමික ග්‍රන්ථ අර්ථකථනය කිරීමට සහ මනසෙහි කාර්යභාරය සහ සත්‍යවාදී බව ඉස්මතු කරමින් දේවධර්මයක් නිර්මාණය කරයි. මොවුන් පුනරුත්පත්තිය හෝ ආත්මයේ සංක්‍රමණය විශ්වාස කරයි . අනුප්‍රාප්තික පුනරුත්පත්තිය තුළින් සාක්ෂාත් කර ගන්නා පුනරුත්පත්ති චක්‍රය අවසානයේදී, ආත්මය මනසසමඟ ඒකාබද්ධ වන බව විශ්වාස කරයි. යේසුස් වහන්සේ දෙවියන් වහන්සේගේ වැදගත් අනාගතවක්තෘවරයෙකු ලෙස මොවුන් පිලිගනී.
03 - රස්ටෆාරි ඇදහිල්ල
ජැමෙයිකාවේ ආරම්භ වූ විෂම “රස්ටෆාරි“ ව්‍යාපාරය සමහර විට “රස්ටෆාරිසම්“ ලෙස ද හැඳින්වේ, මෙය සමහර විද්වතුන් විසින් ජාත්‍යන්තර සමාජ-ආගමික ව්‍යාපාරයක් ලෙසත් තවත් අය විසින් වෙනම Abrahamic ආගමක් ලෙසත් වර්ගීකරණය කර ඇත. නව ආගමික ව්‍යාපාරයක් සහ සමාජ ව්‍යාපාරයක් ලෙස වර්ගීකරණය කරන ලද එය 1930 ගණන්වලදී ජැමෙයිකාවේ වර්ධනය විය. මෙම Rastafari බයිබලයේ නිශ්චිත අර්ථකථනයක් මත පදනම් වූ ඔවුන්ගේ විශ්වාසයන් "Rastalogy" ලෙස හඳුන්වයි . මධ්‍යම යනු එක් එක් පුද්ගලයා තුළ අර්ධ වශයෙන් වාසය කරන, ජා ලෙස හඳුන්වන - තනි දෙවියන් පිළිබඳ ඒකදේවවාදී විශ්වාසයකි ඉතියෝපියාවේ හිටපු අධිරාජ්‍යයා වූ හේයිල් සෙලාසිට කේන්ද්‍රීය වැදගත්කමක් ලබා දී ඇත. බොහෝ රස්තාවරු ඔහුව නැවත පැමිණෙන මෙසියස් ලෙසත් , පෘථිවියේ ජාහ්ගේ අවතාරය ලෙසත්, ක්‍රිස්තුස් වහන්සේගේ දෙවන පැමිණීම ලෙසත් සලකති . තවත් සමහරු ඔහුව සලකන්නේ සෑම පුද්ගලයෙකු තුළම අභ්‍යන්තර දේවත්වය සම්පූර්ණයෙන් හඳුනාගත් මානව අනාගතවක්තෘවරයෙකු ලෙසය. Rastafari අප්‍රිකානු කේන්ද්‍රීය වන අතර එහි අවධානය යොමු කරන්නේ බටහිර සමාජය තුළ හෝ "බැබිලෝනිය" තුළ පීඩාවට පත්ව ඇතැයි විශ්වාස කරන අප්‍රිකානු ඩයස්පෝරාව වෙතය. බොහෝ රස්තාවරු අප්‍රිකානු ඩයස්පෝරාව වඩාත් පුළුල් ලෙස ඉතියෝපියාවේ හෝ අප්‍රිකාවේ නැවත පදිංචි කරන ලෙස ඉල්ලා සිටිති, මෙම මහාද්වීපය "සියොන්" පොරොන්දු දේශය ලෙස හඳුන්වයි . වෙනත් අර්ථකථන අප්‍රිකාවෙන් පිටත ජීවත් වන අතරතුර අප්‍රිකානු කේන්ද්‍රීය ආකල්පයක් අනුගමනය කිරීම කෙරෙහි අවධානය යොමු කරයි. රස්තා ඔවුන්ගේ භාවිතයන් "සජීවී" ලෙස හඳුන්වයි. වාර්ගික රැස්වීම් "පදනම්" ලෙස හඳුන්වනු ලබන අතර, ඒවා සංගීතය, ගායනය, සාකච්ඡා සහ ගංජා දුම්පානය මගින් නිරූපිත වේ,
04 - සමරිතානු ඇදහිල්ල
සමරිතානුවන් යුදෙව්වන් විසින් භාවිතා කරන ලද ටෝරා වලට ප්‍රතිවිරුද්ධව , මුල් වෙනස් නොවූ ටෝරා ලෙස ඔවුන් විශ්වාස කරන සමරිතානු ටෝරා වලට අනුගත වේ . සමරිතානු ටෝරා වලට අමතරව, සමරිතානුවන් ඔවුන්ගේ ජෝෂුවා පොතේ අනුවාදයට ද ගරු කරන අතර එලී වැනි පසුකාලීන බයිබල් චරිත හඳුනා ගනී . සමරිතානුවාදය අභ්‍යන්තරව විස්තර කර ඇත්තේ මෝසෙස්ගෙන් ආරම්භ වූ ආගම ලෙසයි , එතැන් සිට ගෙවී ගිය සහස්‍ර ගණනාවක් පුරා නොවෙනස්ව ඇත. සමරිතානුවන් විශ්වාස කරන්නේ යුදෙව් ආගම සහ යුදෙව් ටෝරා කාලය විසින් දූෂිත වී ඇති අතර සීනයි කන්ද මත දෙවියන් වහන්සේ විසින් නියම කරන ලද රාජකාරි තවදුරටත් ඉටු නොකරන බවයි . යුදෙව්වන් ජෙරුසලමේ පන්සල් කන්ද ඔවුන්ගේ ඇදහිල්ලේ වඩාත්ම පූජනීය ස්ථානය ලෙස සලකන අතර, සමරිතානුවන් සලකන්නේ Nablus අසල පිහිටි Gerizim කන්ද පෘථිවියේ ශුද්ධ ස්ථානය ලෙසයි. අනෙකුත් සමරිතානු ආගමික කෘතීන් අතර Memar Markah, සමරිතානු නමස්කාරය සහ සමරිතානු නීති සංග්‍රහ සහ බයිබලානුකුල විවරණ ඇතුළත් වේ; මෙම ග්‍රන්ථ තුන අතර පවතින සැබෑ සම්බන්ධතා පිළිබඳව විද්වතුන්ට විවිධ න්‍යායන් ඇත. සමරිතානු පංච පුස්තකය බටහිර ලෝකයට ප්‍රථම වරට ප්‍රචලිත වූයේ 1631 දීය,
05 - මැන්ඩේවාදය ඇදහිල්ල
Mandaeism සමහර විට Nasoraeanism හෝ Sabianism ලෙසද හැඳින්වේ, මෙය ඥානවාදී සහ ඒක දේවවාදී ආගමේ යන්න ඔවුන්ගේ පිලිගැනීමයි. එහි අනුගාමිකයින් වන මැන්ඩේයන්වරු ආදම් , ආබෙල් , සෙත් , ඉනොස් , නෝවා , ෂෙම් , අරම් සහ විශේෂයෙන්ම ජෝන් ද බැප්ටිස්ට් ට ගරු කරති . මැන්ඩියානුවන් ආදම්, සෙත්, නෝවා, ෂෙම් සහ ජෝන් බැප්ටිස්ට් අනාගතවක්තෘවරුන් ලෙස සලකන අතර, ආදම් ආගමේ නිර්මාතෘ වන අතර ජෝන් ශ්‍රේෂ්ඨතම සහ අවසාන අනාගතවක්තෘවරයා වේ . මොවුන් නැගෙනහිර Aramaic භාෂාව කතා කරයි . 'මැන්ඩේයන්' යන නම පැමිණෙන්නේ දැනුම යන අර්ථය ඇති ඇරමයික මන්දා යන්නෙන් ය . ටුබ්බා යන පදය ව්‍යුත්පන්න වී ඇත්තේ බව්තීස්මයට සම්බන්ධ ඇරමයික මූලයකිනි . Sabians යන යෙදුම ව්‍යුත්පන්න වී ඇත්තේ කුරානයේ තුන් වරක් සඳහන් වන අද්භූත ආගමික කණ්ඩායමෙනි . කුර්ආනයෙහි ' පොතෙහි මිනිසුන් ' ( අහ්ල් අල්-කිතාබ් ) ට අයත් යැයි ඇඟවුම් කර ඇති මෙම හඳුනා නොගත් කණ්ඩායමෙහි නම, නීතිමය ආරක්ෂාව ලබා ගැනීම සඳහා මැන්ඩයින්වරුන් මෙන්ම තවත් ආගමික කණ්ඩායම් කිහිපයක් විසින් ඓතිහාසිකව ප්‍රකාශ කරන ලදී. ඉස්ලාමීය නීතිය මගින් පිරිනමනු ලැබේ . ඉඳහිට, මැන්ඩියානුවන් "ශාන්ත ජෝන් ක්‍රිස්තියානීන්" ලෙසද හැඳින්වේ.
(මේ විෂය පිලිබදව වැඩිදුර කරුණු දැනගැනීම සදහා Abrahamic religions යනුවෙන් අන්තර්ජාලයේ සොයන්න)
සබැඳි ලිපි මෙහි පහතින් කියවන්න
